Historia parafii

Liczba odwiedzających: 1169
Zakorzenieni

Początek dzisiejszego Legionowa, to maleńka osada z przełomu XIX i XX wieku. Powstała nieopodal rosyjskich koszar wojskowych zlokalizowanych przy stacji kolejowej Jabłonna-Nowa. Na rozwój osady znacząco wpłynęły wydarzenia lat 1917 – 1920. Jabłonowskie koszary stały się jednym z najważniejszych podwarszawskich punktów organizacji Legionów Polskich a później Wojska Polskiego. Szybko rozrastającą się osadę nazwano Jabłonna-Legionowa. Według danych spisu powszechnego z 1921 r. zamieszkiwało tu w 44 domach około 650 osób (nie licząc garnizonu wojskowego , w którym stacjonowało 1500-2000 żołnierzy) . Decydującym impulsem dla rozwoju legionowskiej osady stała się podjęta przez hr. Maurycego Potockiego parcelacja dóbr jabłonowskich. Na wykupionych działkach powstały nowe domy i w 1928 r. Legionowo liczyło już ponad 6000 mieszkańców. W owym czasie część Legionowa należała do parafii Chotomów, a część do parafii Jabłonna. Choć od 17 marca 1930 r. Jabłonna Legionowa, przemianowana na Legionowo, staje się samodzielną gminą z uprawnieniami gmin miejskich , to jedynym obiektem sakralnym w Legionowie była kaplica garnizonowa, przebudowana z koszarowej cerkiewki na potrzeby kościoła katolickiego, dostępna w zasadzie tylko dla osób wojskowych. Mieszkańcy Legionowa uczęszczali na msze św. i nabożeństwa do odległych o kilka kilometrów kościołów w Chotomowie i Jabłonnie.

Dojrzewała decyzja budowy świątyni w Legionowie (...) 1928 roku mieszkańcy Legionowa, przy życzliwym wsparciu ks. Jana Makowskiego, proboszcza parafii chotomowskiej, powołali Komitet Budowy Kościoła. Pracowali w nim: płk. emer. Włodzimierz Skrzyszewski,Władysław Tyburski, Mikołaj Borzym, Stankiewicz, M. Brzeziński, Paweł Strzelec, St. Gierczyński, Leonard Borowski, Seweryn Kulczycki, i Piotr Rajszewicz. Na miejsce budowy przyszłego kościoła wybrano niewielkie wzniesienie, odległe około kilometra od stacji kolejowej i rynku, stąd późniejsza popularna nazwa „kościół na górce”. Hr. Maurycy Potocki ofiarował wybraną działkę na potrzeby przyszłej parafii. Po uzyskaniu zatwierdzenia lokalizacji świątyni, na wyznaczonym miejscu wzniesiono duży krzyż dębowy, pod którym odprawiano nabożeństwa majowe i czerwcowe. Komitet Budowy Kościoła gromadził środki i zlecił opracowanie projektu świątyni. Niestety nie można z całą pewnością ustalić, kto był projektantem i wykonawcą pierwszego w Legionowie kościoła. Z zachowanego w archiwum parafialnym odpisu aktu poświęcenia kamienia węgielnego wynika, że projektantem kościoła był architekt Stanisław Kmieciński, a wykonawcą przedsiębiorca budowlany Jan Jankowski. Natomiast w późniejszych (powojennych) protokołach, kierowanych do Kurii Warszawskiej, jako projektant i wykonawca wymieniany jest inż. Strawa. Być może zmiana nastąpiła w trakcie budowy, jednak brak zapisów na ten temat.

Kilkuletni wysiłek komitetu i ofiarność społeczności legionowskiej przyniosły oczekiwane efekty. W uroczystość Zesłania Ducha Świętego, 24 maja 1931r. ks. kanonik Jan Makowski, proboszcz parafii chotomowskiej dokonał uroczystego poświęcenia kamienia węgielnego wznoszonego kościoła. Dnia 14 grudnia 1931 r. ks. Kardynał Aleksander Kakowski przyjął przedstawicieli Komitetu Budowy Kościoła, wysłuchał ich sprawozdania i udzielił swego pasterskiego błogosławieństwa. Następnie polecił, aby ks. Makowski [jako proboszcz parafii chotomowskiej] dokonał poświęcenia uruchomionego już kościoła [jako kaplicy filialnej]. Od tej chwili księża parafii chotomowskiej odprawiali „na górce” msze św. w niedziele i święta. Dla wiernych zamieszkałych na terenie Legionowa było to ogromnie ważne wydarzenie. Wspólny, uwieńczony sukcesem wysiłek i ogromna życzliwość, ks. proboszcza Jana Makowskiego oraz księży: Walichnowskiego i Tadeusza Majchrzaka, spowodowały powstanie prawdziwej wspólnoty, silnie związanej przez lata ze swymi duszpasterzami i świątynią (...)

Choć z pożogi II wojny światowej nie ocalał akt erekcyjny naszej parafii, to na podstawie dokumentów wtórnych, takich jak sprawozdania składane w Kurii Metropolitalnej Warszawskiej, z całą pewnością stwierdzić można, że: Dnia 8 grudnia Roku Pańskiego 1933 metropolita warszawski ks. Kardynał Aleksander Kakowski erygował parafię pod wezwaniem św. Jana Kantego w Legionowie z kościołem parafialnym pod wezwaniem Świętego Ducha. Pierwszym proboszczem nowo utworzonej parafii został mianowany ks. Anatol Sałaga, dotychczasowy wikariusz w parafii Pustelnik dekanatu Mińsk Mazowiecki, były kapelan w Legionach J. Piłsudskiego. Parafia obejmowała teren dzisiejszego miasta pomiędzy ulicami: Kujawską, Sobieskiego, Kwiatową, Mireckiego, Al. Róż i granicą miasta dochodziła do PIMu (...) W dniu 22 maja 1955r. parafię legionowską wizytował ks. biskup Zygmunt Choromański. Zauważył on szczupłość legionowskiej świątyni (wierni przybyli na spotkanie z biskupem nie mieścili się w kościele) i zasugerował rozpoczęcie prac przygotowawczych do budowy nowego – większego kościoła(...)

W 1973r. w związku z podjętą przez władze decyzją rozbudowy miasta i budową spółdzielczych osiedli mieszkaniowych część parafian musiała opuścić swe domy i pod przymusem przenieść się do bloków. Młodsi i bardziej przedsiębiorczy mieszkańcy starali się, za uzyskane odszkodowania, budować nowe domy w innej części Legionowa. Dla wielu jednak ludzi, szczególnie starszych i uboższych, to przymusowe przesiedlenie było życiowym dramatem. Otwartym pozostało pytanie, czy w sytuacji gwałtownego rozwoju miasta władze wydadzą wreszcie zgodę na pobudowanie nowego, dużego kościoła(...)

Z początkiem czerwca 1977r. po Legionowie rozniosła się radosna wiadomość: „Jest zgoda władz państwowych na budowę nowego kościoła!” Wieloletnie starania ks. proboszcza i wielu innych osób nareszcie przyniosły rezultat. Będzie nowy, obszerny, murowany kościół. Ks. proboszcz Józef Burza przyjął tę decyzję z ogromnym wzruszeniem, ale i niepokojem: czuł się przede wszystkim duszpasterzem i zdawał sobie sprawę z tego, że może mu nie wystarczyć sił i umiejętności do poprowadzenia wielkiej budowy w bardzo trudnych warunkach zaopatrzeniowych i organizacyjnych. Audiencja u ks. prymasa Wyszyńskiego i szczera, serdeczna rozmowa zaowocowały decyzją zwolnienia ks. Józefa Burzy z obowiązków proboszcza parafii legionowskiej i przeniesienia go do innej placówki. Na miejsce ks. Józefa Burzy do naszej parafii ks. prymas skierował ks. Józefa Schabowskiego(...)

W 1978r. cały czas trwały prace przygotowawcze do budowy kościoła. Przedstawiono dwa projekty świątyni. Wybrano projekt autorstwa Krzysztofa Chwaliboga. Dnia 6 sierpnia zmarł papież Paweł VI. 26 sierpnia kolegium kardynałów wybrało nowego papieża, który przyjął imię Jan Paweł I. Ale po 33. dniach dociera z Watykanu smutna wiadomość o nagłym zgonie papieża. Tron Piotrowy znów pusty.

Niespodziewanie 16 października w godzinach wieczornych donośny głos dzwonów kościelnych obwieścił wiernym nowinę wielką: „habemus papam” – „mamy papieża” – papieża Polaka ! Kardynał Karol Wojtyła przyjął imię Jan Paweł II. W dniach 20 do 22 października 35 osób z naszej parafii modliło się na Jasnej Górze, dziękując za dar papieża-Polaka i prosząc o Bożą pomoc w budowie kościoła. Następnego dnia wrócił z uroczystości inauguracyjnych z Watykanu ks. proboszcz J. Schabowski, przywożąc papieskie błogosławieństwo Jana Pawła II na trud budowania nowej świątyni(...)

Dnia 6 czerwca 1979r. rozpoczęła się, z pomocą wielu parafian, budowa nowej świątyni. Wykwalifikowanym ekipom rzemieślników wytrwale towarzyszyły grupy ochotników, mężczyzn, kobiet, młodzieży, a nawet dzieci. Porządkowano teren, przenoszono i układano cegły, pomagano, jak kto mógł i umiał(...) Dnia 8 października ks. kardynał Stefan Wyszyński, prymas Polski, wobec licznie zgromadzonego duchowieństwa i ogromnej rzeszy parafian, dokonał poświęcenia i wmurowania kamienia węgielnego nowego kościoła(...) Rok 1980 przebiegał pod znakiem wytężonych prac budowlanych przy wznoszeniu kościoła oraz doniosłych wydarzeń politycznych w Ojczyźnie. Zawołanie „módl się i pracuj!” było spontanicznie podejmowane przez całe rzesze ludzi. Wyczuwało się atmosferę oczekiwania na wielkie zmiany. Oczekiwania aktywnego, pracowitego, pełnego ofiarności i nadziei. Dziesiątki, a w niektóre dni nawet powyżej setki parafian przychodziło pomagać przy wznoszeniu świątyni. Rosły mury tzw. „dolnego kościoła”. Praca na budowie wplatała się w rytm roku liturgicznego. Kolejno mijały głęboko przeżywane: rekolekcje wielkopostne – prowadzone w tym roku przez ojca kapucyna z Warszawy, święta Zmartwychwstania Pańskiego, a potem uroczystości I Komunii św. (...) W końcu sierpnia, jeszcze przed początkiem nowego roku szkolnego, oddano do użytku sale katechetyczne zaprojektowane i zbudowane w obrębie nowego kościoła. Z ogromną nadzieją na lepsze, bardziej sprawiedliwe jutro, przyjęliśmy wieść o podpisaniu tzw. „Porozumień Gdańskich”(...)

Rok 1981 to pożegnanie ze starym, drewnianym kościołem pod wezwaniem Świętego Ducha. Służył parafii przez pół wieku. Przyzwyczailiśmy się do niego. Polubiliśmy jego przytulność i atmosferę skupienia. I choć wszyscy rozumieli potrzebę wzniesienia nowej, obszernej na miarę potrzeb świątyni, to gdy nadszedł dzień rozbiórki starego kościółka, niejednemu z parafian zakręciła się w oku łza wzruszenia (...) 

W maju, bezpośrednio po zamachu na Ojcu św., wielu parafian włączyło się w modlitwę na Placu Zamkowym w Warszawie o uratowanie życia Jana Pawła II. Żarliwa modlitwa w tej intencji trwała także w naszym kościele. 31 maja również bardzo liczna grupa legionowian żegnała prymasa Polski, ks. kardynała Stefana Wyszyńskiego, uczestnicząc w żałobnej Mszy św. i kondukcie pogrzebowym.

Nieprzerwanie trwały prace przy budowie kościoła. W kilka tygodni po rozebraniu drewnianej świątyni były gotowe wykopy pod fundamenty głównej nawy nowego kościoła (...) W lipcu arcybiskupem metropolitą gnieźnieńskim i warszawskim, a więc naszym ordynariuszem, mianowany został ks. abp Józef Glemp. W pierwszych dniach sierpnia zakończono betonowanie stropów podziemia pod główną nawą kościoła(...) dniach 15 i 16 października 130. osobowa grupa naszych parafian przebywała na Jasnej Górze, modląc się w intencji pomyślnej budowy kościoła i o pokój w Ojczyźnie. W grudniu ukończono część prac instalacyjnych i podłączono do miejskiej sieci ciepłowniczej wybudowaną część nowego kościoła.

Podobnie jak w całej Polsce, mieszkańcy Legionowa przeżywali dramat wydarzeń związanych z wprowadzeniem 13 grudnia stanu wojennego. Natychmiast rozpoczęto organizowanie pomocy dla osób internowanych i zwalnianych z pracy oraz dla ich rodzin. 17. grudnia odprawiono mszę św. w intencji Ojczyzny i internowanych(...)

8 grudnia 1983 r. przypadła 50. rocznica utworzenia parafii. Parafia liczyła wówczas ok. 22 tysięcy wiernych. Jubileusz uczczono specjalnym nabożeństwem i modlitwą w intencjach: parafian i rychłego ukończenia budowy kościoła(...) w 1984r. nastąpił oczekiwany już od dłuższego czasu podział parafii. Utworzona została samodzielna parafia przy kościele garnizonowym. Część południowa naszej parafii, ograniczona ulicami: Al. 3. Maja, PZPR i Zakopiańską, została włączona do nowo utworzonej parafii p.w. św. Józefa Oblubieńca NMP (...)

Dzień 7 czerwca 1984 roku głęboko zapadł w pamięć parafian od św. Jana Kantego. Tego dnia ks. kardynał Józef Glemp, przy licznym udziale parafian oraz duchowieństwa, poświęcił nowy kościół, kaplicę i sale katechetyczne.Spełniło się marzenie dwóch pokoleń legionowian: w mieście stanął piękny, duży kościół, mogący pomieścić wszystkich przybywających na nabożeństwa parafian(...)

W listopadzie 1984r. utworzona została w Legionowie kolejna parafia p.w. Miłosierdzia Bożego. Do nowej parafii przeszła północno-wschodnia część parafii św. Jana Kantego, ograniczona ulicami Kolejową i Mireckiego(...) Parafia bardzo głęboko przeżyła męczeńską śmierć ks. Jerzego Popiełuszki. Na mszy św. odprawionej w jego intencji 13 listopada kościół był całkowicie wypełniony przez wiernych (...) Decyzją Kurii Metropolitalnej Warszawskiej dnia 1 maja 1987r. utworzono dekanat legionowski. Dziekanem został ks. Józef Schabowski(...) Dnia 7 lutego 1991r. utworzona została w Legionowie kolejna parafia p.w. Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa. Do nowej parafii przeszła południowa część parafii św. Jana Kantego, ograniczona ulicami: Sowińskiego, 3. Maja, Królowej Jadwigi i Rycerską. Tym samym określony został trwający do dziś, zasięg terytorialny naszej parafii(...) Na mocy bulli papieskiej „Totus Tuus Poloniae Populus” z dnia 25 marca 1992r. utworzono Diecezję Warszawsko-Praską, na której terytorium znalazło się Legionowo. Ordynariuszem nowej diecezji został mianowany ks. biskup Kazimierz Romaniuk, dotychczasowy biskup pomocniczy Archidiecezji Warszawskiej, biblista, tłumacz całego Pisma Świętego z języków oryginalnych na język polski. Na katedrę wyznaczono kościół p.w. św. Floriana na Pradze(...)

Dzień 11 sierpnia 1995r. był dniem bardzo bolesnym dla naszej parafii. W godzinach wieczornych dotarła wiadomość o nagłej śmierci ks. prałata Józefa Schabowskiego, naszego proboszcza i pierwszego dziekana dekanatu legionowskiego. Ks. proboszcz wyjechał kilka dni wcześniej na odpoczynek i w celu nawiedzenia miejsc uświęconych męczeństwem pierwszych chrześcijan w Egipcie. Tam, w miejscowości Hurgado został nieoczekiwanie powołany przez Pana. 21 sierpnia, w poniedziałek o godz. 15.00 nastąpiło wprowadzenie do kościoła ciała śp. ks. prałata Józefa Schabowskiego, proboszcza naszej parafii. Żył lat 62, w kapłaństwie lat 37, w naszej parafii lat 18. O godz. 16.00 ks. bp Stanisław Kędziora odprawił mszę św. w intencji śp. ks. proboszcza, a o godz. 20.00 odśpiewano nieszpory żałobne. Do późnych godzin nocnych parafianie modlili się przy trumnie swego proboszcza o spokój Jego duszy. W tym czasie grupy i wspólnoty religijne prowadziły różaniec i koronkę do Miłosierdzia Bożego. We wtorek. 22 sierpnia, o godz. 8.00 odprawiono jutrznię za zmarłego kapłana, a o godz. 11.00, pod przewodnictwem ks. biskupa ordynariusza Kazimierza Romaniuka rozpoczęła się koncelebrowana msza św. pogrzebowa, po której nastąpiło wyprowadzenie ciała śp. ks. dziekana Józefa Schabowskiego na cmentarz parafialny. W uroczystościach pogrzebowych śp. ks. Józefa Schabowskiego wzięło udział trzech biskupów (oprócz ks. biskupa ordynariusza Kazimierza Romaniuka ks. biskup Stanisław Kędziora i ks. biskup Józef Zawitkowski – były wikariusz naszej parafii), ponad stu księży (z dekanatu legionowskiego, kolegów seminaryjnych ks. Józefa, kapłanów z Diecezji Łowickiej, gdzie poprzednio pracował ks. Józef oraz tysiące parafian(...)

Dnia 3. września nowym proboszczem parafii pw. św. Jana Kantego i dziekanem legionowskim został mianowany ks. kanonik Lucjan Szcześniak, dotychczasowy proboszcz parafii Miłosierdzia Bożego(...) W dniach 23 – 24 października 1999r. pod przewodnictwem ks. proboszcza Lucjana Szcześniaka udała się do Krakowa pielgrzymka autokarowa. Celem było przywiezienie relikwii św. Jana Kantego, które otrzymaliśmy z krakowskiego kościoła Św. Anny. Msza św. i obrzędy liturgiczne związane z otrzymaniem relikwii odbyły się w kościele Św. Anny(...)

19 października 2003r. - Uroczystość konsekracji kościoła parafialnego p.w. Świętego Ducha Konsekracji naszego kościoła dokonał ks. biskup ordynariusz Diecezji Warszawsko-Praskiej Kazimierz Romaniuk w obecności zaproszonych gości: ks. Infułata Lucjana Święszkowskiego, ks. kanclerza Romualda Kamińskiego, księży proboszczów dekanatu legionowskiego i zaprzyjaźnionych parafii oraz wielu księży w jakikolwiek sposób związanych z naszą parafią, budowniczych kościoła, konstruktorów, architektów, władz miasta i powiatu, dyrektorów szkół oraz licznie zebranej społeczności parafialnej i mieszkańców miasta.

źródło: Wojciech Jeute - "Dzieje Parafii Rzymskokatolickiej pod wezwaniem Św. Jana Kantego w Legionowie"